Congres Kind en spel: trauma en systeemgericht werken  (C2204)

In deze verdiepende sessie maak je kennis met de ontroerende magie van het spel met schildpad handpop Toontje, die meehelpt om de 'window of tolerance' van ouders en kinderen te vergroten. Het spel met de schildpad is erop gericht dat ouders en kinderen van elkaar genieten en zelfvertrouwen opdoen, terwijl hun oren en ogen open blijven om samen de frustraties van alledag te onderzoeken. Je krijgt uitleg over de spanningsmeter uit het programma Zachtjes Balen, die ouders en kinderen zicht geeft op wat er gebeurt en wat je handig kan doen als de spanning oploopt.
 
Leerpunten
Je leert adequaat gedrag bij oplopende spanning te herkennen en bekrachtigen. Je oefent met eenvoudige woordjes, rijmpjes en spelletjes die het mentaliseren bevorderen: concrete interventies die de window of tolerance wat oprekken en die je in je eigen beroepspraktijk kunt gaan gebruiken.

In deze verdiepende sessie schenken we aandacht aan lichamelijke reacties in de spelkamer, binnen de context van speltherapie. Wat zie je tijdens spel en hoe kan je het verhaal van het lichaam en het verhaal van het spel verbinden? Wat doe je met een kind dat overactief of juist onderactief binnenkomt? Wat zie je, wat kan je doen om dit kind weer zo gereguleerd te krijgen dat het kan profiteren van de speltherapeutische interventie? Hoe leg je contact met het lichaam? Hoe benoem je lichamelijke signalen en hoe ga je er mee aan de slag?
Deze vragen staan centraal. Vanuit het kader van speltherapie en fasen in spelontwikkeling leggen we de relatie met lichaamsgericht werken. De theoretische onderbouwing komt uit het neurosequentieel model van therapeutisch handelen, de polyvagaal theory en sensorimotor psychotherapy. Voorbeelden komen uit eigen klinische praktijk en Engelstalige literatuur en onderzoek. 
 
Leerpunten
Je hebt kennis van en geoefend met lichaamsgericht en neuro-geïnformeerd werken, met specifieke aandacht voor: 

• diverse niveaus van activatie (stress-systeem) bij het kind 
• opmerken wat er speelt in het lichaam en dit betrekken in het spel
• embedded relational mindfulness®
• fysieke manieren om een kind te co-reguleren 

Wanneer ouders betrokken zijn bij de behandeling van hun kind, of er zelfs een actieve rol in spelen, vergroot dat de kans op een succesvolle therapie. Het versterken van de hechtingsrelatie tussen ouder en kind krijgt dan ook steeds meer aandacht in de behandeling van kinderen. Tegelijk roept dat ook vragen op; hoe betrek ik de ouder bij het spel van het kind, wie krijgt de regie, wat doen we wel en wat niet? Voelt het niet ongemakkelijk, zo’n ouder in de spelkamer? En wat als er disconnectie ontstaat?
In deze sessie verdiepen we ons in ouder-kind speltherapie. De hechtingstheorie en de theorie over intersubjectiviteit vormen daarbij de basis. Ieder traject is uniek. Je krijgt dan ook geen pasklare werkvormen aangereikt; je krijgt de kapstok voor ouder-kind speltherapie. We hangen de therapeutische interventies als het ware onder deze kapstok. Theorie en oefeningen wisselen elkaar af, zodat je ervaart op welke manier ouder-kind spel van waarde kan zijn binnen jouw therapie.
 
Leerpunten
Je krijgt kennis van de theorie van intersubjectiviteit, goed-genoeg ouderschap en de vijf domeinen van ouderschap. We behandelen speelsheid, acceptatie, nieuwsgierigheid en empathie. Je ziet hoe spel ‘de derde partner’ kan zijn. Je kunt deze begrippen omzetten in therapeutische interventies binnen ouder-kind speltherapie.
 

Traumatische en ingrijpende gebeurtenissen kunnen ertoe leiden dat de ontwikkeling van een kind wordt bedreigd of vastloopt. In een therapeutische setting kan een kind in spel op een veilige manier laten zien met welke moeilijkheden het (onbewust) worstelt. Met voorbeelden en beeldmateriaal uit de praktijk verdiep je je kennis van op welke wijze spel helpt bij het verwerken van nare ervaringen en het leren reguleren van gevoelens en gedrag. We gaan in op het betrekken van het systeem rondom het kind, denk aan ouders, gezin en school.  Spel kan ook hierin een helpende en verbindende rol spelen.
Ankie heeft veel ervaring in het werken met vluchtelingenkinderen en zal in de casuïstiek ingaan op het werken met deze doelgroep.
 
Leerdoelen
Je leert scherper te observeren op traumagerelateerde problematiek in spel. Je leert hoe je spel kunt inzetten wanneer er sprake is van zeer ingrijpende gebeurtenissen zoals vluchten uit oorlogssituaties. Je leert hoe je spel systeemgericht kunt toepassen tijdens bijvoorbeeld gezinsbezoeken. Je wordt ook sensitiever in het signaleren van gedragsverandering als effect van speltherapie.