Het Waaiermodel: de sleutel tot effectieve aanpak van complex gedrag bij jongeren  (IC269)

Voor teams uit de residentiële zorg

Offerte aanvragen
Docenten uit de praktijk
Gemiddelde beoordeling 8,5
CEDEO- / CRKBO-erkend
Ervaar jij ook dat de behandeling van jongeren met complexe gedragsproblemen vaak moeizaam verloopt en niet het resultaat geeft waar je zo op hoopte? Het Waaiermodel combineert vijf kennisdomeinen en neemt je bij de hand bij de stappen die je samen met je cliënt gaat zetten om verder te komen. Het model werkt overzichtelijk voor jou, je cliënt en het multidisciplinaire behandelteam. Onderlinge verbondenheid en gezamenlijke ‘spirit’ nemen toe en dragen bij aan het effect van de behandeling.
 
  • Inhoud

    'Elly was erg ervaringsdeskundig en kon moeiteloos switchen van niveaus en werkgebieden met daarin de toepassingsmogelijkheden van het model'

    Oud-deelnemer

    Zodra gedragsproblemen de onderliggende psychiatrische problematiek van je cliënt overschaduwen, word je als hulpverlener voor een dilemma gesteld. Je weet dat je de onderliggende problematiek moet aanpakken. Maar je moet op meerdere fronten tegelijk werken. Het is zeker zo belangrijk dat de jongere zichzelf in het dagelijks functioneren vanwege gedrags- en emotieregulatieproblemen niet steeds opnieuw in de problemen brengt. Je moet bij de aanpak de diepte in, maar het omzeilen van vraagstukken omtrent het gedrag is vrijwel onmogelijk. Waar begin je dan als een jongere bij jullie in behandeling komt? Hoe gaat jullie team aan de slag als de jongere bij jullie op de leefgroep komt wonen of in staat moet zijn om les te volgen binnen het (speciaal) onderwijs?

    Het Waaiermodel geeft gedragswetenschappers een instrument in handen om aan deze ’gelaagde’ aanpak vorm te geven. Het helpt je antwoord te geven op de vragen WAT, WANNEER en HOE. 

    Het ontwikkelen van vakmanschap en onderlinge verbondenheid vormen de speerpunten van dit model. Het is bruikbaar bij het professionaliseren van jullie team hulpverleners/leerkrachten en ook voor je handelen als therapeut. Het gaat niet om het invoeren van een totaal nieuwe methodiek; maar juist om bestaande kennis en aanpakken goed te ordenen en praktische handvatten te bieden.

    In de cursus leer je overzicht creëren. Je wordt meegenomen in de 5 stappen naar het gewenste eindstation. De ’toolboxen’ zijn gevuld met praktische aanpakken afkomstig uit de 5 kennisdomeinen; elk aangeduid met een eigen ‘kleur‘. En ze zijn gevuld met de middelen in de vorm van formats, instructie- en werkbladen, veelal gebaseerd op inzichten uit de CGT. Zo geeft het Waaiermodel je iets concreets in handen waarmee je aan de slag kunt gaan. 

    Het Waaiermodel in een notendop:
    De vijf stappen worden aangeduid met de Schok, de Wending, de Versterking, de Vooruitblik en het Vertrek. 

    De vijf benaderingswijzen:

    • Systemisch: betrekken van de ouders en het steunnetwerk
    • Pedagogisch: het creëren van een sterk pedagogisch klimaat
    • Motiverend: motiveren van de cliënt
    • (Socio-)therapeutisch: interveniëren gericht op reductie psychopathologie
    • Interprofessioneel: bouwen aan een netwerk
    In deze cursus leer je hoe je met het Waaiermodel in jouw praktijk kan werken. We maken een verdiepingsslag door de inzichten uit de CGT toe te passen op de interventies uit het Waaiermodel. Lees meer over het Waaiermodel.

    Wat leer je?

    • Je hebt beter zicht op de 5 relevante kennisdomeinen: pedagogisch, motiverend, socio-therapeutisch, systemisch en interprofessioneel, en op de aanknopingspunten (3 of 4 pijlers per kennisdomein) voor het handelen in de praktijk. 
    • Je kunt 3 verschillende werkplannen opstellen: pedagogisch plan, motivatieplan en versterkingsplan. Daarmee formuleer je op het juiste moment de meest relevante doelstellingen. Je kunt de formats voor deze werkplannen vertalen naar je eigen behandelpraktijk.
    • Je kunt de eigen expertise gericht inzetten en beschikbaar maken voor collega’s, omdat je ervaring opdoet met werkbladen die het handelen in de praktijk helpen concretiseren.
    • Je kunt de analysemodellen van de CGT (FA’s en BA’s, 5G schema en A-B-C observatiemodel) toepassen in de diverse kennisdomeinen. Ook leer je concrete technieken uit de CGT inzetten voor de behandeling in de verschillende kennisdomeinen. 
    • Je hebt ervaren hoe je met hulp van het Waaiermodel gesprekken kunt voeren met de jongere en diens ouders, je team en andere behandelaars, zodat de onderlinge verbondenheid en de eenduidigheid van het handelen goed geborgd zijn.

    Werkwijze

    Dagdeel 1: De 5 theoretische kennisdomeinen ontrafeld

    We beginnen met de analyse van de problematiek van de jeugdige aan de hand van de vijf theoretische kennisdomeinen. We lopen de vijf kleurdomeinen door. In een rollenspel zie je hoe belangrijk het is dat je per fase kijkt welke domeinen je aandacht moet geven om ‘grip’ te houden. Daarna zoomen we in op het ‘pedagogische domein’ aangeduid met de kleur blauw. We lopen de 4 pijlers langs: sturing, sensitiviteit, monitoring en sfeer. De werkbladen voor blauw laten zien hoe het handelen op deze 4 pijlers concreet wordt gemaakt. Ook nu weer wordt een rollenspel getoond, maar dan vooral om je te laten zien op welke manier je met de werkbladen aan de slag kan gaan. Hier ga je zelf ook mee oefenen. 
    Vervolgens wordt de gedragstherapeutische insteek verder uitgediept. We gaan in op de operante en klassieke conditionering, en de functie-analyse en betekenisanalyse. Ook nu weer vormen de werkbladen in blauw de concretisering van het handelen waarin de CGT in blauw is verwerkt.

    Dagdeel 2: Het behandelproces nader beschouwd

    Tijdens dit dagdeel lopen we de stappen door waarbij je antwoord krijgt op de vraag: 'Waar begin je nou en welke stappen volgen om het eindstation te bereiken?' De formats die bij het handboek worden meegegeven helpen je bij de beschrijving van de doelen die je samen met de jongere wil gaan stellen. De fase van de Versterking wordt extra belicht. We gaan de diepte in en met de werkbladen van Rood (die je in je bezit hebt). Zo zie je dat de behandeling van onderliggende problematiek een plaats krijgt in je totale aanpak. In rollenspellen wordt gedemonstreerd op welke manier je dat kan doen. We gaan oefenen met werkbladen in Rood om daarmee het doel te bereiken voor je cliënt in de fase van de Versterking: het terugdringen van de psychopathologie en focussen op een beter functioneren in het dagelijks leven.
    Veel interventies zijn gebaseerd op het 5-G schema, dat als apart instructieblad ook is toegevoegd aan het materiaal dat je hebt aangeschaft. 

    Dagdeel 3 + 4: Gespreksvaardigheden en onderlinge samenwerking

    Vandaag maken we de vertaalslag naar jouw dagelijkse praktijk door aandacht te besteden aan de communicatie. Maar ook aan je voornemen om werkelijk met het model in de praktijk aan de slag te gaan. 
    Je leert hoe je de individuele begeleiding van de jongere en/of diens ouders afstemt op de begeleiding van andere professionals in dezelfde behandelcontext. Een hulpmiddel daarbij is de structuur die is aangebracht in het Waaiermodel (kleurdomeinen en fasen). Doordat je deze laat terugkomen in het gesprek met de jeugdigen en bij het teamoverleg, ervaar je dat iedereen als meer vanzelfsprekend op een lijn staat. 

    We gaan ook oefenen met de formats die meegeleverd worden bij het handboek. Die helpen je om in korte tijd heldere plannen en verslagen te maken. Samen bepalen we op welke manier ze bruikbaar zijn voor jouw specifieke rol van behandelaar.
    De vraag 'Hoe begin je nou..?' wordt ’s middags aangepakt, zodat je met concrete bagage het drieluik afsluit.

     

    De cursus wordt ondersteund met een digitale leeromgeving. Zo heb je altijd toegang tot het lesrooster, digitale literatuur en contact met mededeelnemers en docenten. 

    Toetsen

    De cursus wordt afgesloten met een eindopdracht waarin je het versterkingsplan opstelt voor je eigen casus en de sociotherapeutische insteek verder uitdiept. De opdracht lever je binnen drie weken na afloop van de cursus in.

  • Datums
    Deze 2-daagse cursus wordt, in overleg, incompany uitgevoerd.



    (Omvang: 12 uur)
  • Accreditatie

    Certificaat

    Je ontvangt een certificaat indien je minimaal 90% aanwezig bent geweest en de cursus met goed gevolg hebt afgerond.

  • Doelgroep

    Doelgroep

    • Orthopedagoog-generalist BIG
    • Gz-psycholoog BIG
    • Klinisch psycholoog BIG
    • Klinisch neuropsycholoog BIG
    • Kinder- en jeugdpsycholoog NIP
    • Basispsycholoog
    • Systeemtherapeut

  • Docenten
    drs. Elly van Laarhoven-Aarts

    drs. Elly van Laarhoven-Aarts

    Elly van Laarhoven-Aarts is BIG-geregistreerd klinisch psycholoog en orthopedagoog BIG, VGCT-gedragstherapeut. Bovenal is zij een pedagoog in hart en nieren. Voorheen werkte ze als universitair docent bij Orthopedagogiek en Ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit van Utrecht. Vanaf 2021 is zij eigenaar van haar onderneming ELA Consultancy, een bureau voor advies en consultatie. Elly heeft exper­tise ontwik­keld op het gebied van cogni­tieve gedrags­thera­pie. Die benade­ringswijze vindt zij erg boeiend vanwege de moge­lijk­heden die geboden worden om kennis, inzicht en vaar­dig­heden over te dragen op andere professionals. Na al die jaren lukt het haar nog steeds niet om haar enthousiasme voor de doel­groep onder stoelen of banken te steken. Omdat ze weet dat haar enthousiasme aanstekelijk werkt, is dat een van haar tools om cursisten te boeien voor deze ‘weerbarstige’ proble­ma­tiek. Tegelijkertijd is Elly in staat om de theorie te koppelen aan de prak­tijk zodat ze cursisten niet alleen geïnspireerd, maar ook met veel nieuwe bagage laat vertrekken.

    Het Waaiermodel is door haar ontwikkeld en wordt inmiddels toegepast in diverse instellingen. Elly heeft daarbij een stimulerende en coachende rol.

    Als super­visor geeft Elly sinds 1990 super­visie in oplei­dingstrajecten binnen de NVO, het NIP, de VGCt, FGzPt en NIFP. Dit laatste met name in de rol van hoofddocent van de supervisorenopleiding NIFP.Lees meer
  • Literatuur
    • Laarhoven, C.M.A. van, Hoogd, M. & Verhaaren. (2019). Residentieel Behandelen Uitgelicht. Handboek methodisch handelen met het Waaiermodel. Amsterdam: SWP ISBN 9789088508844 
    Als je een account aanmaakt bij de uitgever, ontvang je ca. 100 pagina’s met digitaal materiaal. Waaronder de formats waar we in de cursus mee gaan werken.
    • Laarhoven, C.M.A. van, Hoogd, M. & Verhaaren. (2020). Werkboek Residentieel Vakmanschap Uitgelicht / DEEL IV ROOD. Amsterdam: SWP ISBN 9789088509636 
    Het totale werkboek bestaat uit ca. 493 pagina’s. Voor de cursus is het voldoende als je alleen deel Rood aanschaft. Dit biedt je een pakket van werkbladen die geschikt zijn voor individuele therapie met de jongere, veelal gebaseerd op inzichten uit de CGT.
  • Reviews