Meer ruimte voor ervaringskennis in het onderwijs leidt tot betere zorg

5 november 2019

De RINO Groep en MIND​​​​ maken zich beide sterk voor de best denkbare zorg en ondersteuning voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Samen zetten zij zich in om het cliënt- en naastenperspectief beter te verankeren binnen het scholingsaanbod voor professionals die werken met mensen met een psychische kwetsbaarheid. Goede behandeling gaat, naast de juiste diagnose en een bewezen effectieve behandeling, ook over de voorkeuren van de cliënt en zijn naaste(n). Dit samenspel leidt uiteindelijk tot de best passende zorg.

Ervaringsdeskundigen

Investering in ervaringskennis

‘De RINO Groep kiest ervoor om te investeren in de inzet van ervaringsdeskundigen’, zegt Edith Frederiks, manager afdeling Bij- en Nascholing van de RINO Groep. ‘Binnen onze opleiding Steunend Relationeel Handelen (SRH) werken wij al zeker tien jaar in volle tevredenheid met ervaringsdeskundigen. Docenten van de SRH zagen daarvan het nut en de noodzaak en hebben daar de afgelopen jaren binnen de opleiding handen en voeten aan gegeven.’
 
Toon Walravens en Jacquelin Zents, beiden hoofdopleider en manager opleidingen SRH/Strenghts Model, leggen uit dat de koppeling van ervaringsdeskundigen aan de theorie en praktijk het SRH-aanbod verrijkt. De basisopleiding blijft hiermee dichter bij de essentie; bij de mens en diens naasten. En dat is waar het in de ggz om draait.
 

Implementatie ervaringsdeskundig onderwijs

In samenwerking met MIND wil de RINO Groep de inzet van ervaringsdeskundigen ook in andere opleidingen stimuleren. Enerzijds door didactische trainingen aan te bieden aan andere docenten om hen de meerwaarde van ervaringsdeskundige docenten te laten zien en ervaren. Anderzijds door ervaringsdeskundige docenten in huis te halen en hen de ruimte te geven zich professioneel te ontwikkelen tot hersteldocent.

Vanuit MIND zijn Dwayne Meijnckens, projectmedewerker, en Henk Mathijssen, voorzitter Plusminus (Leven met bipolariteit), actief betrokken bij de verbreding van de inzet van ervaringsdeskundige docenten. ‘In de samenwerking wisselen we van gedachten over wat ervaringsdeskundigen moeten kunnen. Vervolgens gaan wij vanuit MIND op zoek naar mensen uit onze achterban die de lessen kunnen geven bij de RINO Groep’, zegt Dwayne Meijnckens.
 
MIND en haar achterban spelen graag een rol in de opleiding van professionals die werkzaam zijn in de ggz en het sociaal domein. ‘Zo kunnen we ervoor zorgen dat onderwerpen als samen beslissen, patiënt in de regie, visie op gezondheid en herstel, het betrekken van naasten en zelfmanagement goed terugkomen in het aanbod’,  aldus Henk Mathijssen.
 

Verbetering kwaliteit van onderwijs én zorg

Edith Frederiks: ‘De ervaringsdeskundigen waar wij mee samenwerken zijn al verder in het hersteltraject. Zodra zij bij ons binnenkomen, worden zij door collega-ervaringsdeskundigen met docentervaring opgeleid om voor de groep te staan en hun kennis en ervaring als cliënt met de professionals in opleiding te delen.’

Inmiddels zijn ervaringsdeskundige docenten binnen de RINO Groep volwaardige hersteldocenten, met dezelfde rechten en verantwoordelijkheden als bijvoorbeeld methodiekdocenten. ‘Wij zien ervaringsdeskundigen niet alleen als mensen met een kwetsbare achtergrond, maar ook als professionals die met hun specifieke kennis - verkregen door de praktijk, hun persoonlijke én professionele ontwikkeling - bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs en dús aan de zorgverlening’, aldus Edith Frederiks. 

‘De integratie van ervaringsdeskundigen in het onderwijs past binnen de huidige tijdgeest.’

Hedda van 't Land

Kracht van het individu

‘De integratie van ervaringsdeskundigen in het onderwijs past binnen de huidige tijdgeest’, zegt Hedda van ’t Land, bestuurder van de RINO Groep. ‘Onze maatschappij draait steeds meer om de kracht van het individu. Ook in de behandeling van psychische aandoeningen staan zelfregie en autonomie meer centraal. Dus wat kun je nog wel, gegeven je klachten, kwetsbaarheden en beperkingen?’

Ook kunnen cliënten, mede dankzij de technologische ontwikkelingen, meer regie over hun leven en behandeling voeren. Hedda van ‘t Land: ‘De cliënt bepaalt zelf wanneer hij hulp nodig heeft en hoe hij de behandeling wil vormgeven. De rol van behandelaar verandert hierdoor steeds meer in een rol van begeleider of coach op afstand.’

Leidend cliëntperspectief

Om de trend van de toenemende rol van de cliënt te volgen en de kwaliteit van het onderwijs daarop aan te sluiten, heeft de RINO Groep haar missiestatement aangescherpt. ‘Wij leiden professionals op om ervoor te zorgen dat de cliënt kwalitatief betere zorg ontvangt. Kwaliteit is gebaseerd op een combinatie van wetenschappelijke kennis, praktijkkennis en de voorkeuren en ervaringen van de cliënten en diens naasten. Daarin neemt het perspectief van de cliënt een centrale plek in’, zegt Hedda van ‘t Land.

‘Er is niet één mens met één diagnostisch label. De diversiteit aan klachten die achter een diagnose schuil gaat is breed, wat een one-size-fits-all-benadering lastig maakt. Dat maakt het perspectief van de cliënt zo belangrijk. Door met MIND samen op te trekken vindt er een kruisbestuiving plaats en geven we actief ruimte aan het perspectief van de cliënt.’
 
Marjan ter Avest, directeur MIND: ‘Het is goed om te zien dat ervaringskennis en het cliënten- en naastenperspectief nu steeds meer ingezet wordt als kennisbron voor betere zorg. Het was al opgenomen in de kwaliteitsstandaarden en gelukkig wordt het ook steeds meer in onderwijsprogramma’s ingebed. In de achterban van MIND hebben we organisaties en individuen die al langere tijd gastlessen, workshops en trainingen geven aan hulpverleners in opleiding. Dat werkt heel goed en ik hoop dan ook dat we de ervaringskennis binnen het onderwijs samen met de RINO Groep een mooie impuls kunnen geven.’