Als we Legerstee spreken heeft zijn carrière net een bijzondere wending genomen. Niet alleen werkt hij pas sinds twee weken bij Levvel als Gz-psycholoog, in opleiding tot klinisch psycholoog K&J. Hij is ook op 1 maart jl. benoemd tot bijzonder hoogleraar. ‘Mijn leerstoel is innovatieve behandelingen bij kinderen met Dwang, Angst en Tics (DAT). Er lopen al verschillende onderzoeken, en het idee is om daarop verder voort te bouwen en te kijken op welke manier de behandeling voor DAT kan verbeteren en of er nieuwe elementen kunnen worden toegevoegd, zodat de effectiviteit van behandelingen verhoogd kan worden.’
'Met de inzet van digitale behandelingen hoop ik kinderen te bereiken die nu niet in beeld zijn'
Interview met Prof. dr. Jeroen Legerstee
11 april 2024
‘Slechts 30 procent van de kinderen met een angststoornis krijgt behandeling, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Door de inzet van innovatieve technieken wil ik proberen de rest ook te bereiken.’ Prof. dr. Jeroen Legerstee is bij de RINO Groep in opleiding tot klinisch psycholoog, differentiatie Kind & Jeugd en op 1 maart 2024 benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar digitale toepassingen in psychische zorg aan kinderen en jongeren.
'Als je dan weet dat 70 procent van de kinderen en jongeren met DAT niet in behandeling komt, dan is dat triest en een gemiste kans'
Jeroen Legerstee
Legerstee ziet in de praktijk dat een groot aantal kinderen en jongeren niet de zorg krijgt die ze op grond van hun stoornis zouden moeten krijgen. ‘Kinderen met angststoornissen kunnen daar dusdanig last van hebben, dat ze ernstig belemmerd worden in hun functioneren. Iedereen is wel eens angstig of heeft weleens een dwanggedachte, zoals bij het lopen bepaalde tegels niet aanraken, maar we hebben het hier over iets dat hun hele leven in beslag neemt. Als je dan weet dat 70 procent van de kinderen en jongeren met DAT niet in behandeling komt, dan is dat triest en een gemiste kans. Deze kinderen lijden in stilte. Door de inzet van digitale behandelingen hoop ik dat we ervoor kunnen zorgen dat elk kind de zorg krijgt die hij eigenlijk nodig heeft.’
Vaker oefenen in de thuissituatie
Een andere wijze waarop digitale zorginnovaties van waarde kunnen zijn is door ze toe te voegen aan bestaande behandeling. ‘We denken ook dat de therapie daardoor effectiever is en we sneller resultaat bereiken’, licht Legerstee toe. ‘We doen nu bijvoorbeeld een project met een virtual-realitybehandeling bij kinderen met selectief mutisme. Dat zijn kinderen die thuis wel praten, maar op school niet. Bij een strikt poliklinische behandeling is er één contactmoment per week met een behandelaar. Dankzij het gebruik van die digitale middelen kun je de kinderen veel meer laten oefenen in de thuissituatie.Kinderen krijgen een VR-bril mee naar huis en doen stapsgewijs oefeningen die aansluiten bij de stappen in hun behandeling. Dat begint met blazen door een rietje en wordt opgebouwd tot het uitspreken van woorden en uiteindelijk zinnen. Al die elementen van het behandelprotocol zijn verwerkt in de VR-omgeving. Kinderen oefenen dan met praten in een virtuele nabootsing van het klaslokaal, waar ook andere kinderen zijn en een juf of meester. Alleen doen ze dit in hun veilige vertrouwde thuisomgeving.’
Groter bereik door inzet digitale behandelingen
Mijn wens met de inzet van digitale behandelingen is niet alleen iets doen aan de lange wachtlijsten, die soms wel oplopen tot een jaar, en het verhogen van de effectiviteit van bestaande behandelingen, maar ik hoop er ook meer kinderen mee te bereiken die niet in beeld zijn. Er komen namelijk veel kinderen niet in de zorg doordat hun angstproblematiek nauwelijks opvalt. Een tic of dwangstoornis is vaak goed zichtbaar, maar er zijn veel ‘verborgen’ angststoornissen. Dankzij een behandeling met digitale tools hoeven deze kinderen misschien niet de stap naar de ggz te maken. Dan zou het ook een preventieve werking kunnen hebben. Er zijn denk ik heel veel toepassingen waar je dit voor kan inzetten. We zijn nog volop aan het ontdekken.’Legerstee is bijzonder hoogleraar, maar zit ook nog in de KP K&J-opleiding. Een vrij unieke combinatie. Legerstee: ‘Ik combineer dat met mijn werk bij Levvel. Dat maakt mij vrij om een onderzoekslijn op te bouwen naar innovatieve behandelingen bij kinderen en jongeren met angst, dwang en tics. Het heeft mijn voorkeur om klinisch werk altijd te combineren met wetenschappelijk onderzoek. Omdat je vanuit klinisch werk echt goed kunt zien waar de relevante vernieuwingen of vragen liggen. En andersom, hoe je onderzoek kunt vertalen naar de klinische praktijk. Relevant en inspirerend dus.’