‘Orthopedagoog-generalisten worden in de opleiding telkens uitgedaagd zich te verwonderen over wat ze doen’
Interview met prof. dr. Maretha de Jonge
9 november 2021
Wat is de plek van de orthopedagoog-generalist in het werkveld van zorg en onderwijs? Hoe zorg je er in de opleiding voor dat orthopedagoog-generalisten de juiste vaardigheden ontwikkelen om hun vak goed uit te oefenen? Hoe ondersteun je opvoeders van kinderen, jongeren en volwassenen die zich anders ontwikkelen of bijzondere zorg nodig hebben? Prof. dr. Maretha de Jonge is vanaf dit najaar hoofdopleider van de BIG opleiding tot orthopedagoog-generalist. In dit interview deelt zij haar visie.
‘Als je goede zorg wilt leveren, betekent dat niet alleen dat je inhoudelijk over veel kennis en kunde beschikt, maar ook dat je die goed kan delen'
Prof. dr. Maretha de Jonge
‘De OG-opleiding heeft nog geen gefinancierde opleidingsplaatsen en dat is een belangrijk agendapunt. Tegelijkertijd is er veel vraag naar OG’ers in verschillende werkvelden. De breedte van de opleiding in verschillende sectoren en competenties is dus een belangrijk aandachtspunt waar ik me inhoudelijk op wil richten. Tenslotte hoop ik te kunnen bijdragen aan het vergroten van de diversiteit in de OG-opleiding, zowel onder docenten als onder de deelnemers, zodat de orthopedagoog-generalisten in het veld een goede afspiegeling vormen van onze samenleving.’
Wat zijn jouw ideeën over de waarde van de OG-opleiding?
‘Als je goede zorg wilt leveren, betekent dat niet alleen dat je inhoudelijk over veel kennis en kunde beschikt, maar ook dat je die goed kan delen. Ik hecht veel waarde aan werken in multidisciplinair verband, waarin verschillende invalshoeken en specifieke kennis elkaar versterken. Het gedachtegoed van de orthopedagogiek is van toegevoegde waarde door de systemische invalshoek en de specifieke kennis over opvoedingsrelaties, mediatie interventies en opvoederschap. Deze invalshoek en kennis komt samenwerking binnen en tussen verschillende werkvelden ten goede, vooral als de cliënt zich beweegt in verschillende domeinen tegelijk zoals onderwijs en jeugdzorg, of beschermd wonen, werken en gezondheidszorg.‘De orthopedagoog-generalist richt zich op de cliënt en de opvoeders. Opvoeders vormen een brede groep: niet alleen ouders, maar ook docenten, de BSO, woonbegeleiders enzovoort. Het gaat dus ook om de vraag: wat betekent het voor een opvoeder om te zorgen voor iemand die zich anders ontwikkelt? Hoe verloopt die ontwikkeling precies en wat kunnen opvoeders doen om die positief te beïnvloeden? Welke invloed heeft dat op anderen, bijvoorbeeld broers en zussen, en wat hebben zij nodig? De kennis en vaardigheden die hiervoor nodig zijn, dat is waar de OG-opleiding op inzet en waar ik met veel plezier aan bijdraag.’
'Deelnemers worden telkens uitgedaagd zich te verwonderen over waarom ze doen wat ze doen'
Maretha de Jonge
Je hecht veel waarde aan de integratie van wetenschappelijk onderzoek en klinisch werk. Hoe kijk je vanuit deze optiek naar de OG-opleiding?
‘Zowel in de opleiding als in het werkveld is het belangrijk dat we wetenschappelijke kennis vergroten en goed benutten. Andersom moeten we de wetenschap blijven voeden vanuit de praktijk. Bijvoorbeeld door belangrijke, maar nog onvoldoende beantwoorde vragen te stellen.Deelnemers van de OG-opleiding hebben een academische opleiding gevolgd en werken dan enige tijd in de praktijk, voordat ze in de opleiding terecht komen. Dit stelt hen in staat om tijdens de OG-opleiding wetenschappelijke kennis nog eens kritisch af te wegen, te zien hoe deze kennis in de praktijk wordt toegepast, nieuwe kennis te verwerven en een bijdrage te leveren aan het vergroten of gebruiken van die kennis. Deelnemers worden telkens uitgedaagd zich te verwonderen over waarom ze doen wat ze doen.’
Welke andere vaardigheden hebben OG’ers nodig om voorbereid te zijn op de toekomst?
‘Het werkveld van de orthopedagoog-generalist is heel divers: van IMH tot ouderenzorg. Tijdens de opleiding krijg je daarom van alle werkvelden specifieke vaardigheden aangeleerd op de belangrijkste thema’s. De rode draad blijft: het verwerven van gedegen kennis over de ontwikkeling van kinderen, over (gezins)systemen en over opvoederschap.’‘Daarnaast wil ik in de opleiding meer ruimte creëren voor de context waarbinnen je als zorgverlener werkt. Onder andere door vaardigheden bij te brengen zoals samenwerken, afstemmen, communiceren, veranderingen helpen faciliteren, netwerken helpen opbouwen en in stand houden, samen met cliënt en/of opvoeders. Mooie praktijkvoorbeelden en ervaringen kunnen deelnemers inspireren om dit in praktijk te brengen.’
‘De opleiding tot orthopedagoog-generalist bestaat inmiddels al 20 jaar en daarmee heeft de orthopedagoog-generalist zijn weg goed gevonden naar het werkveld. De toekenning van de BIG-registratie is relatief recent. Vernieuwing blijft belangrijk om continu aan te kunnen sluiten bij het dynamische werkveld. We borgen de kwaliteit van de opleiding door te zorgen voor een gevarieerd programma dat up-to-date is en bovendien wordt aangeboden in een kwalitatief rijke leeromgeving.