Zorg in de wijk: ‘We hebben het verschil geleerd tussen weten, kunnen en aankunnen’

Interview met Frank Meeuwsen en Jolanda Goede

1 september 2021
 

Docent Frank Meeuwsen

Het opleidingsaanbod van de RINO Groep beslaat niet alleen de directe ggz-zorg, in de hele keten scholen we professionals die werken met mensen met een psychische kwetsbaarheid. Zo bieden we diverse opleidingen en cursussen voor medewerkers van gemeenten, wijkteams en zorgkantoren, die een belangrijke rol spelen in de mentale gezondheid in de wijk. In dit artikel spreken we met docent Frank Meeuwsen en opdrachtgever Jolanda Goede over de incompany cursus Samenwerken aan veiligheid bij huisverbod / Outreachende aanpak achter de voordeur.

Frank Meeuwsen: ‘Bij de maatwerktraining over Samenwerken aan veiligheid bij huisverbod staat vooral de wisselwerking tussen verschillende problematieken centraal. Ik leer deelnemers kijken naar hoe het uiteindelijk zo uit balans kan raken. Vaak spelen er dan vicieuze cirkels en domino-effecten’, licht hij toe. ‘Een diagnose over psychoproblematiek, verslaving of een licht verstandelijke beperking an sich zegt namelijk niets. Van belang is dat je kijkt naar wat er in het hier en nu aan de hand is, waar de coping tekortschiet en er dus escalaties kunnen optreden.’

Verleden goede voorspeller bij geweld

Aan de hand van filmpjes, theorie en vooral zelf ingebrachte casuïstiek gaat Meeuwsen met cursisten aan de slag: verbanden leggen, puzzelen, bouwstenen zoeken. ‘Als het gaat om geweld, is het verleden vaak een goede voorspeller: een gedegen analyse daarvan kan risicofactoren voor escalatie helder maken. Onderzoek wanneer de ontsporing plaatsvindt, bijvoorbeeld bij chronische overbelasting. Dan heb je iets in handen om mee aan de slag te gaan’, zegt hij.

'Wanneer zet je druk op een andere hulpverlener of instantie? Wanneer word je eisend? Het helpt als je elkaars taal en positie leert begrijpen'

Frank Meeuwsen

In de cursus gaat Meeuwsen ook in op de samenwerking met andere partijen die bij een cliënt betrokken zijn als het gaat om geweld. ‘De onderlinge samenwerking in de keten is belangrijk; je moet domeinoverstijgend werken. Ik merk dat dit voor cursisten uitdagend is. Wanneer zet je druk op een andere hulpverlener of instantie? Wanneer word je eisend? Het helpt als je elkaars taal en positie leert begrijpen; dat komt dus zeker aan bod.’

Waardevolle inzichten

Jolanda Goede is maatschappelijk werker en wijkcoach bij Tom in de buurt, waar zij onder meer betrokken is bij de weging en uitvoer van huisverboden na huiselijk geweld. Zij en haar collega’s hadden behoefte aan een maatwerkcursus om meer inzicht te krijgen in hoe huiselijk geweld en escalaties verband kunnen houden met psychiatrische problematiek, verslaving en licht verstandelijke beperking. Ze volgden de cursus van Frank Meeuwsen.
 

'Het lijkt soms alsof je goede afspraken kunt maken, maar cliënten kunnen dat lang niet altijd aan'

Jolanda Goede

‘In de praktijk zien we vaak dat gemaakte veiligheidsafspraken met cliënten toch geen stand houden. Tijdens de cursus hebben we het verschil geleerd tussen weten, kunnen en aankunnen. Nu weten we: het lijkt soms alsof je goede afspraken kunt maken, maar cliënten kunnen dat lang niet altijd aan. Dat kunnen we nu beter inschatten’, vertelt Goede. ‘Ook op het gebied van psychiatrie heeft de cursus waardevolle inzichten opgeleverd: we zien signalen van persoonlijkheidsproblematiek of verslaving beter, hebben geleerd te kijken naar de onderliggende boodschap of behoefte onder gedrag.’

Structurele veiligheid

Het volgen van de cursus heeft er mede aan bijgedragen dat de organisatie van Goede samen met partners in de wijk en bijvoorbeeld Veilig Thuis bezig is met plannen voor het bevorderen van structurele veiligheid in gezinnen. ‘Zelf zijn we 10 of 28 dagen betrokken bij een casus. Uiteraard sluiten we pas af als er verbetering is opgetreden en we veiligheidsafspraken hebben gemaakt die steekhoudend zijn. Er is regelmatig een overdracht naar een sociaal wijkteam. Maar er zijn mensen die uiteindelijk toch kiezen om het traject na het huisverbod niet voort te zetten. Daardoor kunnen we niet garanderen dat structurele veiligheid gegarandeerd is. Er moet een veiligheidsplan worden opgesteld waarna er in de volgende fase risicogestuurde zorg en herstelgestuurde zorg wordt geboden. Daar willen we iets mee, gezamenlijk’, aldus Goede.
 
Daarnaast heeft de cursus Jolanda en collega’s geïnspireerd om meer psycho-educatie te geven aan cliënten. ‘We geven ze inzicht in wat er gebeurt in een crisis, hoe een escalatie opbouwt en wat mensen zelf kunnen doen. Ook hierbij sluiten we weer aan op het weten, kunnen en aankunnen, en de problematiek die speelt.’

Interesse in deze incompany cursus?

Meer over zorg in de wijk?

Lees ook het interview met Johan den Besten over de incompanycursus Indiceren van zorg bij psychische stoornissen in de WMO: Wlz-aanvraag nieuwe uitdaging voor medewerkers van gemeenten, zorgkantoren en hulpverleners.