‘Kanker is eigenlijk altijd emotionele ontregeling, maar niet voor iedereen hetzelfde.’

Waarom is psychosociale zorg zo belangrijk voor deze patiënten?
‘Kanker is een ruimte innemende ziekte, niet alleen in het lijf maar ook in het hoofd. Het is een emotioneel proces waar niet iedereen hetzelfde op reageert. Tijdens de opleiding leer je omgaan met de heftige emoties van mensen met de diagnose kanker, hoe je deze mensen kunt benaderen en emotioneel kunt kalmeren. Je brengt een stukje rust terug in hun hoofd, zodat ze beter ontvankelijk zijn voor de rest van de informatie die ze krijgen.’
 

In een speciaal blok besteden we aandacht aan het jonge gezin. Hoe ga je als ouder om met de diagnose kanker, hoe communiceer je dit met je kinderen? We kijken ook naar kanker binnen een relatie: wat doet het met de relatie zelf, maar ook met intimiteit en seksualiteit? Op dit onderwerp rust vaak nog een taboe, maar alleen al dat jij als verpleegkundige kenbaar maakt dat dit bespreekbaar is, is vaak al genoeg voor de patiënt. Ook als de patiënt er in die fase nog niet aan toe is dit onderwerp aan te snijden.

Ook aan mensen met een andere culturele achtergrond wordt aandacht besteed. Wij hebben onze eigen manier van kijken naar ziektes, andere culturen hebben hier een totaal andere kijk op. In het blok interculturele aspecten gaan we in op deze verschillen.

Eén van de lessen is gewijd aan de moeilijke patiënt. Daarmee bedoelen we niet dat de patiënt moeilijk is, maar dat het voor de verpleegkundige lastig is met deze patiënt om te gaan. Bijvoorbeeld omdat de patiënt ontkent dat hij ziek is, of omdat er iemand tegenover je zit met wie jij je kunt identificeren: als jij een jonge moeder bent en er zit een jonge moeder als kankerpatiënt tegenover je, dan komt dat wel heel dichtbij. Ook dat noemen we een moeilijke patiënt. Daarom is zelfzorg heel belangrijk. Om die reden besteden we in deze opleiding dus ook aandacht aan zelfzorg en eigen vitaliteit, want werken in dit veld vraagt altijd veel van zorgverleners.’

Door middel van rollenspellen leer je omgaan met de diverse eigenschappen, karaktertrekken en emoties bij patiënten. Ook worden er omgekeerde rollen aangenomen. Zo voel je hoe het is om bepaalde zinsneden te horen en wat dit met je doet. Er wordt veel geoefend, zowel plenair als in kleine groepjes om de aangereikte handvatten ook goed toe te kunnen passen in de praktijk. Kennis wordt heel duidelijk gekoppeld aan de handvatten. Want ik weet nog uit mijn tijd: verpleegkundigen zijn doeners.’

Waarom zouden verpleegkundigen deze opleiding moeten volgen?
‘Na een lesdag heb je werkelijk iets in handen waarmee je direct de volgende dag aan de slag kunt. Dat vind ik het mooie en krachtige aan deze opleiding. We zien dat ook terug in de evaluaties van deelnemers. Alle docenten zijn mensen uit het praktijkveld, ze komen met eigen voorbeelden. Ook de cases die ik in mijn lessen gebruik, heb ik echt in mijn eigen kamer gehad. Dit maakt het tastbaarder. Maar er is ook aandacht voor de communicatieve vaardigheden onderling met collega’s en in MDO’s. Ik geloof echt in de toegevoegde waarde van deze opleiding, in vijf trainingsdagen bied je mensen zoveel meer kennis, inzicht, handvaardigheden maar ook een stukje aandacht voor de zelfzorg.’

Welke boodschap wil je deelnemers vooral meegeven?
‘Deze opleiding vergroot je mogelijkheden en maakt je zelfverzekerder over je eigen handelen, maar je leert ook zien waar je grenzen liggen. Wanneer verwijs je bijvoorbeeld door naar andere hulpverleners? Het is belangrijk om de grenzen van jezelf en je eigen professie te kennen. Je blijft tenslotte een verpleegkundige en hoeft niet alles op psychosociaal gebied meteen op te lossen en aan te pakken. Ik gun het mensen heel erg hun zelfvertrouwen te vergroten in dit psychosociale veld.’