Hoe je wél aan de slag kunt met persoonlijkheidsproblematiek bij LVB

Wat is het probleem?
‘Bij mensen met een LVB is soms moeilijk te onderscheiden waar bepaald gedrag vandaan komt. Is iemand bijvoorbeeld gemakkelijk geagiteerd omdat hij met de logische gevolgen van zijn verstandelijke beperking in de knoop zit, of omdat er sprake is van een borderline-dynamiek in de persoonlijkheid? Wanneer iemand met een LVB gedragskenmerken van een persoonlijkheidsstoornis vertoont, lopen veel diagnostici en behandelaren in die onduidelijkheid vast omdat er nog erg weinig bekend is over deze dubbele diagnose. Er is nauwelijks wetenschappelijk onderzoek naar gedaan en de gebruikelijke theoretische kaders schieten tekort.’

Wat kun je dan doen?
‘We moeten bij mensen met een verstandelijke beperking naar gedrag of probleemgedrag kijken in het licht van de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling, de leergeschiedenis en de context. Daarmee zoek je naar onderscheid: wat komt voort uit beperkingen? Wat past bij de omgeving waarin de cliënt verkeert? Wat kan geduid worden als (persoonlijkheids)stoornis? Vervolgens ga je vanuit dat ontwikkelingsgerichte perspectief behandelen, allereerst door aan te sluiten. Mensen met een beperkte begaafdheid hebben vaak voldoende communicatievaardigheden en taal om gesprekken met je te kunnen voeren, de moeite, pijn en conflicten met je te delen, en daarmee aan de slag te gaan. Als behandelaar kun je op jouw beurt de sociale en emotionele problemen en de denkstoornissen wel degelijk behandelen, alleen niet met ingewikkelde taal.’

Wat behelst de cursus?
‘Je leert vanuit verschillende perspectieven te kijken en krijgt handvatten voor een systematisch diagnostisch onderzoek en therapeutische behandeling - vooral vanuit de schematherapie, maar ook vanuit de cognitieve gedragstherapie en cliënt-centered psychotherapie. En we besteden uiteraard veel aandacht aan de relatie en communicatie. In het contact kom je met rust, humor en aansluiten bij de beleving en het tempo van de cliënt al een heel eind - zoals je dat in ieder therapiecontact doet.’