Pubers zijn geen volwassen criminelen

24 september 2019
 

Hedda van 't Land

Directeur RINO Groep

In deze blog staat Hedda stil bij grensoverschrijdend gedrag van pubers.

‘Lang, lang geleden was uw columnist een puberaal crimineeltje’, zo begon Theodor Holman pas geleden zijn column in Het Parool. Aanleiding vormde de brief van burgemeester Halsema aan alle Amsterdammers over de arrestatie van haar zoon (15). Haar puberzoon was gearresteerd, omdat hij op een woonboot had ingebroken en een nep-wapen bij zich had.
 
Holman schreef dat hij als tiener ooit grammofoonplaten had gestolen en dat hij daarvoor mee moest naar het politiebureau ‘Leidseplein’. Zijn vader - jurist bij De Nederlandsche Bank - voelde vooral schaamte. Dat kwam bij Theodor ‘harder aan dan de klap die ik vermoedde te krijgen’. Theodor werd ook naar een psychiater gestuurd. Ook na de sessie bij de psychiater overheerste schaamte bij zijn vader:  ‘Je hebt ons toch niet te schande gemaakt?’

'Mijn moeder had een visie die naadloos paste bij de jaren zestig van de vorige eeuw: antiautoritair en tegen de gevestigde orde.'

Hedda van 't Land

Kattenkwaad

De column deed me denken aan mijn eigen jeugd. Natuurlijk had ik als puber ook grenzen overschreden. Bijvoorbeeld die keer dat ik samen met vrienden bovenop het dak van een gymlokaal zat. Of toen ik een uitgebrande school binnendrong en samen met vrienden potloden en pennen meenam. De politie belde zelfs bij ons thuis aan: ‘Zulk gedrag verwacht ik niet in zo’n nette buurt’. Mijn moeder reageerde als door een wesp gestoken. Kattenkwaad kwam volgens haar bij alle kinderen voor, rijk en arm. Dit gelijkheidsprincipe woog voor haar veel zwaarder dan de - althans in haar ogen - kleine overtreding die ik had begaan.

Of die keer dat mijn conrector aanbelde, omdat ik de laatste tijd wel heel veel gespijbeld had. ‘Mijn dochter kan heel goed zelf inschatten welke lesuren ze wel of niet kan missen’, antwoordde mijn moeder. Dat ik recht had op ‘zelfregie’ vond ze veel belangrijker dan mijn - in haar ogen kleine - overtreding. School vond ze maar een leerfabriek.

Straffen

Mijn moeder had een visie die naadloos paste bij de jaren zestig van de vorige eeuw: antiautoritair en tegen de gevestigde orde. Mijn puberaal gedrag bezag ze in dat licht; ze had compassie met mijn grensoverschrijdend gedrag. Maar, de jaren zestig zijn voorbij. Hippies zijn we allang niet meer. Integendeel: we zijn juist de andere kant op doorgeslagen. Zo worden minderjarigen tegenwoordig te hard aangepakt volgens de Kinderombudsman Margrite Kalverboer. Voor een klein vergrijp kunnen jongeren de hele nacht in een cel opgesloten worden en dat is in strijd met het Kinderrechtenverdrag. Kalverboer vindt het de hoogste tijd om de positie van minderjarigen in ons strafrecht te verbeteren, zodat er minder hard gestraft wordt.
​​​​​​​

Compassie

Het verbeteren van de positie van minderjarigen in ons strafrecht is zeker een goede stap, maar dat is volgens mij niet voldoende. Laten we als samenleving iets meebuigen, ons flexibeler opstellen en met meer begrip en compassie reageren als pubers eens grenzen overschrijden, zoals inbreken in een oude woonboot. Uit recent hersenonderzoek weten we immers dat impulsbeheersing lastig is voor pubers. Hun hersenen zijn nog volop in ontwikkeling. Pubers leven daarom erg in het ‘hier en nu’. Kortetermijnwinst gaat dan al snel boven langetermijngevolgen. Gewone pubers zijn geen jonge volwassenen maar evenmin criminelen.


Bronnen:

 

Hedda van 't Land

Directeur RINO Groep