Een significant percentage van de scheidingen in Nederland – 10% tot 20% - wordt als complex beschouwd, vertelt Esther Kluwer, bijzonder hoogleraar duurzame relaties en welzijn aan de Radboud Universiteit en tevens werkzaam aan de Universiteit Utrecht. Dat kan onder meer betekenen dat er hevige conflicten zijn, terugkerende gerechtelijke procedures plaatsvinden of dat er een totaal gebrek aan communicatie is tussen partners.
Balans tussen verbinding en autonomie
Een gezonde relatie vereist een balans tussen verbinding en autonomie, vertelt Kluwer. Autonomie binnen een relatie betekent niet onafhankelijk zijn of doen wat je wilt, maar gaat over het hebben van goed contact met je eigen wensen en behoeften en deze effectief kunnen communiceren binnen de relatie. Kluwer legt uit hoe beide partners hun eigen behoeften duidelijk kunnen maken zonder de verbinding te verliezen, wat essentieel is voor een duurzame relatie.Hechtingsstijlen beïnvloeden relaties
De hechtingsstijlen die tijdens de kindertijd worden ontwikkeld, beïnvloeden de manier waarop volwassenen relaties aangaan en onderhouden. Mensen met veilige hechtingsstijlen hebben over het algemeen betere en stabielere relaties, terwijl die met onveilige hechtingsstijlen mogelijk meer uitdagingen ervaren in hun relaties.
Preventieve maatregelen en interventies zoals relatietherapie en groepstrainingen kunnen koppels helpen om hun relatieproblemen aan te pakken voordat deze onherstelbaar worden. Met name als stellen na hun relatie nog als co-ouder samen moeten optrekken, is dat erg belangrijk.
Ook wordt de impact van complexe scheidingen op kinderen, die vaak ernstig worden getroffen door de conflicten tussen hun ouders, benadrukt en verder uitgediept.
Het belang van vergeving
Toch blijft er vaak veel onverwerkte pijn achter na een breuk: ‘Het verlies dat ervaren wordt bij een scheiding kan vergelijkbaar zijn met rouw, vooral als er kinderen in het spel zijn. Het verlies van een hechtingspartner is niet alleen emotioneel en economisch impactvol, maar beïnvloedt ook de fundamentele manier waarop individuen omgaan met stress en uitdagingen,’ aldus Kluwer. Daarnaast gaat ze in op het belang van vergeving: ‘Vergeving speelt een cruciale rol in het aanpassingsproces na een relatiebreuk. Het gaat er niet alleen om de ander te vergeven, maar ook om jezelf te bevrijden van voortdurende wrok.’
Diepe interesse in interpersoonlijke relaties
Wat drijft Kluwer tenslotte om met stellen aan de slag te gaan en wat brengt het haar zelf? ‘Ik heb altijd een diepe interesse gehad in interpersoonlijke relaties, zelfs als kind. Ik analyseerde hoe mijn vriendschappen in elkaar zaten en sprak daar eindeloos over. Uiteindelijk heb ik van deze passie mijn vakgebied gemaakt. Voor mij is het van groot belang dit te onderzoeken, maar ook om anderen aan te zetten tot nadenken en discussie hierover, inclusief de professionals die in dit veld werken. Het gaat niet alleen over de kwaliteit van relaties, maar ook over de kwaliteit van de band tussen ouders die uit elkaar zijn en hoe ze omgaan met hun kinderen na een scheiding. Dit zijn situaties waar vaak grote problemen ontstaan. Als ik kan bijdragen aan het vergaren van kennis op dit gebied, geeft me dat veel voldoening.’
Meer weten over de inzichten van prof. dr. Esther Kluwer over complexe scheidingen?
Luister naar deze aflevering van de RINO Groep Podcast.